Strona główna
Kolekcja entomologiczna Zespołu Zoologii, Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska, Wydziału Nauk Przyrodniczych, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Uniwersytet Śląski jest największą w województwie śląskim uczelnią akademicką i jedną z największych w Polsce, w której prowadzone są badania naukowe i kształcenie w dziedzinach nauk: humanistycznych, niektórych inżynieryjno-technicznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych, teologicznych oraz w dziedzinie sztuki. Uniwersytet akcentuje znaczenie badań naukowych i równie dużą wagę przywiązuje do kształcenia, zaś celem strategicznym Uniwersytetu Śląskiego jest jego przekształcenie w uczelnię badawczą o międzynarodowym znaczeniu i prestiżu.
W odpowiedzi na te oczekiwania, w 2017 roku podjęliśmy przygotowanie projektu Cyfrowa Entomologiczna Baza Danych Hemipteron (CEBD Hemipteron), który od 2018 roku realizowany jest na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. Numer naboru: RPSL.02.01.00-IZ.01-24-125/16; numer projektu: RPSL.02.01.00-24-01DD/17-00; lider projektu prof. dr hab. Karina Wieczorek, zespół projektowy: dr Agnieszka Bugaj-Nawrocka, dr Łukasz Junkiert, dr Joanna Trela.
Zbiory entomologiczne gromadzone były od początku istnienia Katedry Zoologii Wydziału BiOŚ Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, obecnie Zespołu Zoologii Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ. Wśród nich najcenniejszy jest zbiór pluskwiaków (Hemiptera), który jest jedyną tego typu kolekcją (hemipterologiczną) w Polsce, gromadzącą zbiory krajowych i światowych okazów pluskwiaków, od kilkudziesięciu lat opracowywanych przez wielu specjalistów. Aktualnie liczy on łącznie ponad sto tysięcy okazów podzielonych na następujące kolekcje: (1) pluskwiaki różnoskrzydłe; (2) skoczki; (3) koliszki; (4) mszyce i (5) czerwce. Kolekcja obejmuje okazy na szpilkach entomologicznych, preparaty mikroskopowe, fiolki ze zbiorami suchymi i zbiorami mokrymi w alkoholu oraz fragmenty bursztynu z inkluzjami czerwców. Obok okazów typowych, zbiór zawiera również liczne, nieoznaczone taksonomicznie okazy pluskwiaków. Najstarsze preparaty pochodzą z końca XIX wieku, większość okazów pozyskiwana była sukcesywnie w ciągu ostatnich 40 lat badań. W wymienionym zbiorze szczególne miejsce zajmują kolekcje okazów opracowane przez wybitnych specjalistów - prof. Koteję (czerwce), prof. Klimaszewskiego (koliszki), prof. Szelegiewicza (mszyce). Kolekcje zawierają jednak przede wszystkim okazy gatunków reprezentujących faunę krajową Hemiptera, w tym wymienione na Czerwonej Liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, nowe dla entomofauny krajowej, inwazyjne czy o znaczeniu ekonomicznym, są wiec doskonałym narzędziem dla badań porównawczych, także o charakterze interdyscyplinarnym. W wymiarze przestrzennym wyodrębnić można kolekcje pluskwiaków zbierane na terenach szczególnie cennych, objętych ochroną obszarową (m. in. Tatrzański Park Narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych, Babiogórski Park Narodowy, Obszar Natura 2000 Kotlina Orawsko Nowotarska, Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich), terenach o dużych walorach przyrodniczych (Beskid Wschodni, Wzgórza Trzebnickie i Dolina Baryczy, Garb Tarnogórski) czy związanych z zielenią miejską (Katowice i otulina, Częstochowa i otulina, Kraków). Oprócz przedstawicieli entomofauny krajowej (okazy gromadzone podczas prowadzonych naukowych badań terenowych), znaczna część zbioru obejmuje okazy pozyskane w latach 2013-2018 podczas wypraw entomologicznych pracowników Zespołu Zoologii do Iranu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Kazachstanu, Mongolii, Malezji, Indonezji, Tajlandii, Namibii, Botswany i Zambii, a także krajów europejskich.
Celem projektu jest digitalizacja kolekcji entomologicznej, stworzenie multimedialnego katalogu cennych okazów pluskwiaków i udostępnienie obiektów dziedzictwa przyrodniczego i dorobku naukowego.